Tuinmoment
Snoeien!! Met de langste dag in aantocht snoeien we de heggen en andere planten die je strak in vorm wil houden. De ergste groei is achter de rug en als je nu knipt heb je weer een mooi contrast tussen de border met een weelderig zomerbeeld en de strakke hagen ernaast. Snoei niet te zuinig, anders wordt je tuin elk jaar een paar centimeter kleiner, en bij voorkeur ook op een dag dat de zon niet vol schijnt. Je loopt dan het risico dat het blad wat nu voor het eerst vol in de zon komt na het snoeien, direct verbrandt. Bij Buxus soorten krijg je door het snoeien op een zonnige dag bruine kniprandjes aan het blad.
De volgende snoeibeurt is dan weer in het najaar.
Schaduwplanten zijn altijd een beetje lastiger te vinden. Veel nadruk in bijvoorbeeld tuincentra ligt op bloeiende planten wat vaak zonminnende planten zijn. Bij schaduwplanten ligt de sierwaarde vaak meer op het bladvorm en kleur en is de bloei meer ondergeschikt. Speciaal blad heeft als voordeel dat het een lange tijd decoratieve waarde heeft.
Over schaduwplanten
Pieter is pas sinds 4 jaar echt bezig met groen, een zelfbenoemd zij-instromer! Hij woont en werkt in Wapenveld, op een landgoed waar hij zijn kwekerij runt. Door de bosrijke omgeving is zijn specialisatie schaduwplanten. Daarnaast kweekt hij ook bijzondere, moeilijker te kweken soorten zoals Japanse bospapavers (Glaucidium), en botanische soorten Podophyllum. Neem eens een kijkje op zijn website: www.pietersplanten.nl.
Natuurlijk is “schaduw” niet zomaar schaduw! Ik heb in mijn eigen tuin inmiddels gemerkt dat er wel degelijk een aantal dingen zijn waar je rekening mee moet houden. Bijvoorbeeld of de schaduw licht is, of donker en wanneer de zon er schijnt. En daarnaast of de grond vochtig blijft of juist droog is.
De gemene deler tussen alle schaduwplanten is dat ze met name niet van de hele warme zon houden van ’s zomers tussen 12 en 3 uur. Dit is te warm en brandt teveel. De ochtendzon is veel milder en kunnen schaduwplanten veel beter verdragen.
Je zal zien dat er meer opties zijn dan je denkt en dat uitproberen de beste manier is om erachter te komen wat in jouw tuin werkt.
Lichte schaduw
Lichte schaduw heeft voor je plantkeus meer opties dan echt donkere schaduw zoals naast een gebouw of overhangende planten. Zeker als er ook nog zon op valt kun je planten kiezen die voor de halfschaduw geschikt zijn of soms zelfs zonminnende planten.
Een mooie grassoort voor de lichte schaduw is Hakonechloa macra of Japans berggras, een lage grassoort die voorin de border het best tot zijn recht komt. Geeft horizontale lijnen, weeft mooi door de border en is decoratief door het bonte blad wat bij sommige soorten in de herfst ook verkleurt.
Vochtige schaduw
Schaduwplanten willen vaak niet uitdrogen en houden van wat vochtige grond. Andersom betekent dat ook dat sommige schaduwplanten die van vochtige grond houden, ook goed kunnen soms gedijen in de zon staan als de bodem wat vochtiger is. Bijvoorbeeld een Rodgersia zal in de zon juist meer bloeien.
Andere soorten die we benoemden:
- Disporum: wintergroen en prachtige groeivorm in het voorjaar. Lijkt een op salomonszegel maar bloeit zachtgeel in april/mei.
- Varens, kijk hiervoor bij deze eerdere tuinfavoriet.
- Dicentra spectablis, gebroken hartje. De spectabilis is misschien wel de bekendste soort met roze/witte hangende hartvormige klokjes. Ook het blad is decoratief. Er zijn ook lagere soorten die met hun wortelstokken de bodem snel zullen bedekken zoals Dicentra formosa varianten.
Droge schaduw
Droge schaduw is vaak ook donkere schaduw doordat overhangende bomen licht weghouden en vocht uit de grond onttrekken. Daarnaast fungeert hun bladerdak als paraplu als het regent. Daardoor is dit de uitdagendste soort schaduw. Toch kun je ook hier een groene border maken!
Wat kan in de droge schaduw:
- Epimedium x perralchicum ‘frohnleiten’ of elfenbloem kan hier prima gedijen. Het is een lage bodembedekker met gele bloemen die in april-mei verschijnen. Het blad is wintergroen.
- Acanthus, wat door zijn mediterrane afkomst meer bekend staat als een plant voor de zon kan ook een lichte, droge plek verdragen. In de schaduw blijft het blad mooier. Acanthus bloeit met indrukwekkende aren grote bloemen. Let op, hij kan wel eens een jaartje overslaan met bloeien, laat hem dan nog even staan want hij komt waarschijnlijk het jaar daarna wel weer in bloei.
- Geranium nodosum, een lage ooievaarsbek, bloeit de hele zomer door. De witte of lila bloemen geven een licht accenten aan de schaduw. Deze soort is niet wintergroen.
- Iris foetidissima, sterke plant voor de droge schaduw. De Nederlandse naam is niet zo aantrekkelijk, stinkende lis, desalniettemin is het een mooie, jaarrond decoratieve plant. De donkergroene, wintergroen blijvende bladeren en mooie lili/groene bloemen worden in het najaar aangevuld met oranje bessen die tot ver in de winter aan de plant blijven.
Waar je ook zeker aan kan denken is om stinzenplanten in de schaduw te zetten om je tuinseizoen te verlengen. Stinzenplanten groeien vaak ook onder bomen en daarmee kunnen je ook in het vroege voorjaar al veel laten gebeuren in je tuin. Stinzenplanten kunnen daarna prima overgroeid worden door vaste planten.
Voor schaduwrijke tuinen is goede drainage natuurlijk ook van belang, en zeker als je op kleigrond zit, voeg dan zand toe.
Werk je op zandgrond denk er dan aan om te mulchen (kleingeknipte plantendelen en bladeren laat je dan op de aarde liggen) en jaarlijks organische stof zoals compost of bladaarde toe te voegen zodat een humuslaag ontstaat die vocht vasthoudt.
Als het erg donker is zou je kunnen overwegen om een boom of strook op te kronen, dat is het weghalen van de onderste takken waardoor er meer licht op de aarde valt.
Het andere alternatief is dat je de border juist ophoogt om meer licht te vangen.
